'Giờ thì ai kéo xe trượt tuyết?', loài tuần lộc đang trên bờ vực tuyệt chủng

Loài vật nổi tiếng với vai trò kéo xe trượt tuyết của ông già Noel vào dịp Giáng sinh, đó chính là tuần lộc. Tuy nhiên, tuần lộc lại là một loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng theo danh sách của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế.

Tuần lộc được xếp vào danh sách đỏ (Red List) của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế với mức độ nguy cấp là dễ bị tổn thương (VU). Đây là loài động vật sống ở vùng cực Bắc lạnh giá. Phần lớn tuần lộc sinh sống ở Bắc Mỹ và Bắc Âu, bao gồm các quốc gia như Canada, Phần Lan, Greenland, Na Uy,... Tuy nhiên, do môi trường sống bị thu hẹp, loài vật này đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.

Biến đổi khí hậu khiến môi trường sống của tuần lộc ấm lên, và điều này gây ra nhiều khó khăn cho chúng. Là loài động vật sống ở vùng lạnh, tuần lộc đã trải qua quá trình tiến hóa lâu dài để thích nghi với khí hậu giá rét. Cơ thể chúng được bao phủ bởi lớp lông dày, bao gồm cả phần mũi, giúp giữ ấm hiệu quả. Thêm vào đó, bộ lông dày và đôi tai nhỏ cũng góp phần giảm thiểu sự mất nhiệt. Tuy nhiên, nếu môi trường sống của tuần lộc đột ngột ấm lên do biến đổi khí hậu, chúng có thể bị chết vì nóng. Tuần lộc gần như không có tuyến mồ hôi, do đó chúng rất dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết nóng bức. Không chỉ vậy, khi nhiệt độ tăng cao, muỗi cũng xuất hiện nhiều hơn, khiến tuần lộc dễ bị mắc các bệnh truyền nhiễm. Thực tế, ở vùng Lapland thuộc miền bắc Thụy Điển, nơi từng có nhiệt độ xuống đến -50 độ C, nay nhiệt độ đã tăng lên -20 độ C, dẫn đến số lượng tuần lộc giảm xuống còn chưa đến một nửa. Vùng cực nơi tuần lộc sinh sống đang phải đối mặt với tình trạng tăng nhiệt độ nhanh hơn so với các khu vực khác.

Không chỉ bản thân tuần lộc gặp khó khăn khi môi trường sống ấm lên, mà việc tìm kiếm thức ăn cũng trở nên khó khăn hơn. Tuần lộc thường ăn các loại thực vật như địa y mọc ở vùng lạnh. Tuy nhiên, do nhiệt độ tăng lên, nguồn thức ăn của chúng ngày càng khan hiếm. Tuần lộc có thể dễ dàng tìm thấy và ăn địa y dưới lớp tuyết dày. Nhưng khi trời mưa thay vì có tuyết, tình hình lại hoàn toàn thay đổi. Mưa sẽ khiến mặt đất đóng băng, khiến tuần lộc không thể ăn được địa y. Để tìm kiếm thức ăn, tuần lộc có thể di chuyển quãng đường dài lên tới 100km. Nếu không tìm thấy thức ăn, chúng có thể chết đói. Vào năm 2019, khoảng 200 con tuần lộc đã chết đói hàng loạt ở quần đảo Svalbard thuộc Na Uy.

Môi trường sống của tuần lộc cũng bị thu hẹp do hoạt động phát triển của con người. Việc khai thác rừng để xây dựng nhà cửa và các công trình khác khiến diện tích rừng giảm, đồng nghĩa với việc thu hẹp môi trường sống của tuần lộc. Bên cạnh đó, việc săn bắt tuần lộc cũng diễn ra khá phổ biến. Nhiều người săn bắt tuần lộc để lấy thịt và sừng, thậm chí có cả những trường hợp săn bắt trái phép. Chúng tôi mong rằng những kẻ săn trộm sẽ nhận thức được rằng tuần lộc đang là loài có nguy cơ tuyệt chủng và chấm dứt hành vi săn bắt trái phép.

Để ngăn chặn nguy cơ tuyệt chủng của tuần lộc, nhiều tổ chức bảo vệ môi trường đã nỗ lực hết mình. Các bộ lạc First Nations đã tiến hành nghiên cứu về tuần lộc và bảo vệ các con tuần lộc mẹ và tuần lộc con, điều này đã góp phần làm tăng số lượng tuần lộc. WWF cũng đang nỗ lực nâng cao nhận thức về tình trạng nguy cấp của tuần lộc và tiến hành các hoạt động gây quỹ để bảo vệ loài động vật này. Chúng tôi hy vọng rằng cuộc khủng hoảng khí hậu đang ngày càng nghiêm trọng sẽ không khiến thêm bất kỳ loài động vật nào phải mất đi nơi ở của mình.