Cá đuối cưa – loài cá mang lưỡi cưa trên mõm đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng

Con cá này, tên nó là gì vậy? Trước hết, thứ thu hút sự chú ý nhất chính là cái “cưa” trên mũi của nó. Không biết nó có thực sự cứng như một cái cưa thật sự hay không, hay là chỉ có hình dạng giống cưa mà lại mềm mại, nhưng rõ ràng là nó trông giống như một cái cưa. Một điều nữa, con cá này là cá đuối hay cá mập vậy? Nhìn những vây ngực rộng lớn thì có vẻ giống cá đuối, nhưng vây lưng lại trông giống cá mập.

Tên của con cá này là “cá đuối cưa”. Nói cách khác, nó là cá đuối chứ không phải cá mập. Cái “cưa” trên mũi chính là hàm răng chắc khỏe của cá đuối cưa. Cá đuối cưa dùng “cưa” này để tấn công những động vật gây hại cho mình hoặc săn mồi. Người ta nói rằng “cưa” của cá đuối cưa dài bằng 1/3 chiều dài cơ thể. Ngoại hình đáng sợ của nó khiến chúng ta lo lắng liệu nó có tấn công người hay không, nhưng nếu không tấn công trước thì sẽ không bị tấn công lại.

Cá đuối cưa được Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) phân loại là loài có nguy cơ tuyệt chủng. Cá đuối cưa thuộc nhóm cực kỳ nguy cấp (CR) và đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng do bị con người săn bắt bừa bãi vì ngoại hình độc đáo. Người ta thường săn bắt cá đuối cưa để lấy răng và vây của chúng. Vì lý do này, Công ước về buôn bán quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES) đã đưa cá đuối cưa vào danh sách các loài được bảo vệ vào năm 2007 và cấm việc săn bắt và buôn bán bất hợp pháp. Tuy nhiên, do cái “cưa” dài của cá đuối cưa nên chúng thường bị mắc vào lưới đánh cá nhầm khi đánh bắt các loài cá khác.

Như bản đồ trên cho thấy, cá đuối cưa sinh sống ở vùng biển ven bờ của Đông Nam Á, Ấn Độ, Trung Đông, Châu Phi và Úc. Để ngăn chặn nạn khai thác quá mức và bảo vệ cá đuối cưa, Úc đã thiết lập các khu bảo tồn.

Nguy cơ tuyệt chủng của cá đuối cưa cũng liên quan đến môi trường sống của chúng. Cá đuối cưa sống ven biển rất dễ bị tổn thương bởi các loại nước thải từ đất liền, dầu tràn từ tàu thuyền,… Người ta ước tính rằng môi trường sống của cá đuối cưa ở khu vực Đông Nam Á đã giảm khoảng 30% so với năm 1980.

Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Florida đang xây dựng cơ sở dữ liệu theo dõi cá đuối cưa để bảo vệ loài vật này. Nếu vô tình phát hiện ra cá đuối cưa, bạn có thể cung cấp thông tin về tình trạng của cá đuối cưa, thời gian và địa điểm phát hiện cho bảo tàng, điều này sẽ giúp ích rất nhiều cho công tác nghiên cứu.

Để ngăn chặn sự tuyệt chủng của cá đuối cưa, điều đầu tiên cần làm là không săn bắt chúng. Nếu vô tình bắt được cá đuối cưa khi đang đánh bắt cá, bạn cần thả chúng ra. Ngoài ra, để bảo vệ môi trường sống của cá đuối cưa cũng như nhiều loài sinh vật biển khác, chúng ta cần trân trọng môi trường biển. So với diện tích biển bao la, lượng nước thải mà chúng ta thải ra có vẻ rất nhỏ, nhưng ngay cả khi chúng ta thải ra một lượng nhỏ, tác hại mà nó gây ra cho các sinh vật sống trong vùng nước đó chắc chắn không hề nhỏ. Hãy luôn ghi nhớ điều này.