Hơn 1 tỷ mảnh rác nhựa ở Thái Bình Dương

Mỗi năm, có 13 triệu tấn rác thải được đổ ra biển. Điều này tương đương với việc một chiếc xe tải rác được đổ xuống biển mỗi phút, và trong số đó, rác thải nhựa được đổ xuống biển cứ sau mỗi giây. Giờ đây, chúng ta thường xuyên thấy những tin tức về việc động vật chết do ăn phải rác thải biển.

Rùa biển chết hàng loạt do nhầm lẫn rác thải là thức ăn, cá heo mũi dài Nam bán cầu mắc kẹt trong lưới đánh cá bị bỏ lại, lượng lớn nhựa được tìm thấy trong bụng cá nhà táng đã chết… Giờ đây, những tin tức này quá phổ biến đến nỗi mức độ nghiêm trọng của vấn đề dường như giảm đi. Vấn đề rác thải biển không chỉ quan trọng đối với những người quan tâm đến việc bảo vệ động vật. Bởi vì không chỉ động vật, mà con người cũng đang phải chịu những tác hại do rác thải biển gây ra.

Vào năm 2020, một lượng rác thải khổng lồ đã tràn vào bờ biển Honduras. Lượng rác thải bao phủ biển đến mức không thể nhìn thấy nước, và tràn vào ngay trước khu vực dân cư. Phần lớn rác thải được cho là nhựa.

Nhựa, vốn đã làm cho cuộc sống của con người trở nên tiện lợi, giờ đây đã trở thành kẻ thù của Trái đất. Do đặc tính không phân hủy trong thời gian dài và nhẹ, nhựa trôi nổi trên biển, tập trung lại và hình thành các đảo rác. Đảo rác Thái Bình Dương (GPGP - Great Pacific Garbage Patch) là một ví dụ điển hình. Hiện tượng này xảy ra do các dòng hải lưu tuần hoàn theo hình tròn như dòng hải lưu Kuroshio, dòng hải lưu Bắc Thái Bình Dương… tạo ra vùng nước gần như không có dòng chảy, khiến rác thải tập trung lại. Ước tính, có hơn 1 nghìn tỷ mảnh rác nhựa tạo nên GPGP, với diện tích lên tới 1,6 triệu km² và đang ngày càng mở rộng. Điều đáng kinh ngạc nhất là hòn đảo này được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1997. Qua đó, chúng ta có thể nhận ra rằng vấn đề rác thải biển đã trở nên nghiêm trọng từ trước khi khủng hoảng khí hậu trở thành vấn đề môi trường toàn cầu gần đây. Mặc dù việc rác thải tập trung ở một nơi có thể coi là một cơ hội tốt để thu gom rác thải với số lượng lớn, nhưng do không thuộc vùng lãnh hải của bất kỳ quốc gia nào nên không có quốc gia nào chịu trách nhiệm thu gom rác thải.

May mắn thay, một số tổ chức môi trường đã đi đầu trong việc thu gom rác thải biển. Năm 2022, tổ chức môi trường ‘The Ocean Cleanup’ của New Zealand đã thu gom được 100 tấn rác thải tại GPGP. Ngoài ra, Úc đã phát triển ‘seabin’ - thùng rác biển và lắp đặt tại các cảng trên toàn thế giới, giúp thu gom được 1,4 tấn rác thải biển mỗi năm. Ngoài ra, còn có nhiều nỗ lực khác của các tổ chức môi trường, nhưng do quy mô của các đảo rác quá lớn nên những nỗ lực này vẫn chưa đủ.

Để giải quyết vấn đề rác thải biển, cần có sự hợp tác của cộng đồng quốc tế. Vấn đề lớn nhất là kiểm soát việc sử dụng nhựa, và để làm được điều này, việc ký kết Hiệp định nhựa quốc tế vào năm 2024 có vẻ rất quan trọng. Hiệp định nhựa quốc tế đặt mục tiêu giảm lượng sản xuất nhựa xuống 75% vào năm 2040, và để hiệp định này được ký kết, cần có sự quan tâm của nhiều người hơn nữa.