Phim 'Hàm Cá Mập' đã gây ra nguy cơ tuyệt chủng của cá mập?

Mỗi khi hè về, lại có một thể loại phim được ra mắt đều đặn. Đó là những bộ phim kinh dị về việc những người đang tận hưởng kỳ nghỉ ở biển gặp phải cá mập. Có thể kể đến những bộ phim kinh điển về cá mập như “Hàm Cá Mập (JAWS)”, “47 Mét (47 Meters Down)”, “Meg (The Meg)”… cho đến gần đây, những bộ phim về việc con người phải sống sót trước cá mập vẫn thường xuyên được công chiếu.

Tuy nhiên, phim ảnh và hiện thực lại khác nhau. Trong phim, cá mập tấn công con người, nhưng trên thực tế, chính con người đang tấn công cá mập, bạn có biết điều đó không?

Cá mập trắng lớn được đưa vào danh sách Đỏ (Red List) của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) với mức độ bị đe dọa là dễ bị tổn thương (VU). Điều này có nghĩa là loài này có khả năng tuyệt chủng cao trong vài năm tới. Theo thống kê trên toàn cầu, số lượng cá mập trắng lớn đang có xu hướng giảm. Vậy loài cá mập trắng lớn, vốn được biết đến là động vật ăn thịt hàng đầu trong hệ sinh thái biển, đã trở thành động vật có nguy cơ tuyệt chủng như thế nào?

Thực tế, hình ảnh ‘động vật ăn thịt hàng đầu’ mà phim ảnh mang lại đã góp phần lớn khiến cá mập trắng lớn trở thành động vật có nguy cơ tuyệt chủng. Hình ảnh tiêu cực về cá mập trắng lớn đã khiến con người bắt đầu coi chúng là mục tiêu cho việc câu cá thể thao và buôn bán, dẫn đến tình trạng khai thác quá mức. Việc buôn bán các bộ phận của cá mập trắng lớn như vây, da, hàm, răng cũng diễn ra phổ biến. Đạo diễn Steven Spielberg của bộ phim “Hàm Cá Mập (JAWS)” đã từng bày tỏ sự hối tiếc về việc bộ phim này đã dẫn đến sự suy giảm số lượng cá mập trong một cuộc phỏng vấn với một phương tiện truyền thông. Ông cho rằng, do cá mập được miêu tả là đối tượng giết người trong phim, nên con người không cảm thấy có lỗi khi săn bắt chúng một cách bừa bãi. Trên thực tế, xác suất con người tử vong do cá mập tấn công là cực kỳ thấp.

Ngoài ra, việc chỉ cắt vây cá mập để chế biến món súp vi cá cũng là một vấn đề nan giải. Đây cũng là một ví dụ điển hình về việc động vật bị hy sinh vì lòng tham của con người. Để ngăn chặn thảm kịch này, một số khu vực như thành phố New York của Mỹ, Trung Quốc… đã loại bỏ món súp vi cá khỏi thực đơn.

Vào năm 2022, một người có tầm ảnh hưởng trên mạng xã hội ở Trung Quốc đã đăng tải một đoạn video nấu và ăn thịt cá mập trắng lớn, gây ra làn sóng phẫn nộ. Người này sau đó đã bị phạt khoảng 22,7 triệu đồng.

Môi trường sống của cá mập cũng đang có những thay đổi. Do hiện tượng nóng lên toàn cầu khiến nhiệt độ nước biển tăng cao, cá mập trắng lớn xuất hiện ở những vùng biển không phải là môi trường sống tự nhiên của chúng. Cá mập trắng lớn thường sống ở vùng nước ấm, và khi nhiệt độ biển tăng lên, chúng xuất hiện ở những vùng biển mà trước đây chúng chưa từng xuất hiện. Trong những năm gần đây, cá mập trắng lớn thường xuyên xuất hiện ở các bãi biển của Hàn Quốc.

Không chỉ cá mập trắng lớn, mà nhiều loài cá mập khác cũng đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Khoảng 350 loài cá mập, bao gồm cá mập đầu búa, cá mập voi, cá mập xanh… đang nằm trong danh sách các loài có nguy cơ tuyệt chủng.

Để ngăn chặn sự suy giảm số lượng cá mập, vào năm 2023, Công ước về buôn bán quốc tế các loài động thực vật hoang dã nguy cấp (CITES) đã cấm và hạn chế việc buôn bán quốc tế 54 loài cá mập. Theo đó, các quốc gia thành viên phải xin cấp phép nếu muốn buôn bán cá mập. Hy vọng rằng sẽ không còn những trường hợp cá mập bị hy sinh vì lòng tham của con người nữa.