Bước đầu tiên để bảo vệ các loài có nguy cơ tuyệt chủng: Tìm hiểu Danh sách Đỏ

Người ta ước tính có khoảng 44.000 loài đang bị đe dọa tuyệt chủng trên Trái đất. Khi lãnh thổ của con người ngày càng mở rộng trên Trái đất và khủng hoảng khí hậu ngày càng nghiêm trọng, nhiều loài sinh vật đang mất đi nơi ở và đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Nếu bạn quan tâm đến các loài có nguy cơ tuyệt chủng, chắc hẳn bạn đã từng nghe đến trang web mà tôi sắp giới thiệu.

https://www.iucnredlist.org/

Được thành lập vào năm 1948 với sự hỗ trợ của Liên hợp quốc, Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN, International Union for Conservation of Nature) đã biên soạn Danh sách Đỏ (Red List), một danh sách các loài có nguy cơ tuyệt chủng, phân loại mức độ nguy cấp của các loài sinh vật đang bị đe dọa tuyệt chủng và thu thập thông tin về số lượng cá thể, môi trường sống, v.v. để nghiên cứu.

Nhờ có việc IUCN biên soạn Danh sách Đỏ mà dữ liệu về các loài có nguy cơ tuyệt chủng khổng lồ được quản lý một cách có hệ thống. Một trong những vai trò của Danh sách Đỏ là sắp xếp các loài có nguy cơ tuyệt chủng theo mức độ nguy hiểm để xác định thứ tự ưu tiên bảo vệ các loài.

Trang web Danh sách Đỏ, đúng như tên gọi của nó, sử dụng màu đỏ làm chủ đạo để nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của tình trạng tuyệt chủng. Trang chủ hiển thị ngẫu nhiên 4 loài có nguy cơ tuyệt chủng. Bạn có thể tìm kiếm tên của một loài trong thanh tìm kiếm ở giữa đầu trang để xem liệu loài đó có phải là loài có nguy cơ tuyệt chủng hay không. Trang web hỗ trợ tổng cộng 4 ngôn ngữ (tiếng Anh, tiếng Nhật, tiếng Pháp và tiếng Tây Ban Nha) và bạn cần sử dụng ngôn ngữ của trang web khi tìm kiếm. Khi truy cập vào trang chi tiết của một loài, bạn có thể sử dụng Google Dịch để xem tài liệu bằng nhiều ngôn ngữ khác ngoài 4 ngôn ngữ này.

Ở bên trái, bạn cũng có thể áp dụng bộ lọc tìm kiếm. Có nhiều danh mục khác nhau như mức độ nguy cấp, môi trường sống, mối đe dọa, v.v., giúp bạn dễ dàng tìm thấy thông tin mình cần.

Sau khi tìm kiếm và nhấp vào một loài có nguy cơ tuyệt chủng, bạn có thể nhận được thông tin chi tiết hơn về nguy cơ tuyệt chủng của loài đó, bao gồm cả mức độ nguy cấp của loài. Trang web hiển thị vị trí phân bố của sinh vật trên bản đồ, cùng với xu hướng tăng giảm số lượng cá thể và ước tính số lượng cá thể. Ví dụ, khi tôi tìm kiếm cá mập trắng lớn, kết quả cho thấy loài này được xếp vào mức độ nguy cấp dễ bị tổn thương (VU) và nhận được xếp hạng MD về chỉ số màu xanh lá cây.

Mức độ nguy cấp được hiển thị bằng màu đỏ, được chia thành 9 cấp độ. Các loài có nguy cơ tuyệt chủng thường được xếp vào cấp độ từ CR đến LC. Cấp độ CR cho thấy loài đó đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng rất cao trong tự nhiên, cấp độ EN cho thấy loài đó có khả năng tuyệt chủng cao trong tương lai gần, và cấp độ VU cho thấy loài đó có khả năng tuyệt chủng cao trong vòng vài tháng đến vài năm. Cấp độ NT cho thấy loài đó tuy dễ bị tổn thương nhưng chưa đến mức nghiêm trọng, và cấp độ LC là cấp độ được dành cho các loài cần được chú ý.

Việc phân loại này dựa trên 5 tiêu chí chính. Ví dụ, mức độ suy giảm số lượng cá thể, sự thay đổi của môi trường sống, v.v. Người ta cho rằng chỉ cần đáp ứng một trong 5 tiêu chí này là loài đó có thể được đưa vào danh sách các loài có nguy cơ tuyệt chủng.

Chỉ số màu xanh lá cây này chỉ xuất hiện ở một số loài và là chỉ số mới được IUCN bổ sung. Được gọi là ‘Green Status Assessment Information’, chỉ số này cho thấy mức độ phục hồi của một loài so với quá khứ. Người ta dự đoán rằng chỉ số mới này sẽ giúp nâng cao năng lực quản lý các loài có nguy cơ tuyệt chủng của IUCN.

IUCN cũng cung cấp các tệp PDF chứa thông tin chi tiết hơn về các loài có nguy cơ tuyệt chủng, bao gồm cả thông tin được hiển thị trên trang web.

Hầu hết các loài có nguy cơ tuyệt chủng đã trải qua sự suy giảm số lượng cá thể nhanh chóng trong 100 năm qua, chủ yếu do sự phá hủy môi trường sống và săn bắt trái phép do con người gây ra. Để ngăn chặn tình trạng tuyệt chủng thêm các loài nữa, chúng ta cần sự quan tâm liên tục từ tất cả mọi người. Tại sao không bắt đầu với việc tìm hiểu thêm về Danh sách Đỏ?