Trong các phương tiện truyền thông như “King Kong”, khỉ đột xuất hiện như một biểu tượng của sức mạnh. Tuy nhiên, khỉ đột là một loài có nguy cơ tuyệt chủng, đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng nghiêm trọng.

Cả khỉ đột phía đông và khỉ đột phía tây đều được Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) xếp vào danh sách đỏ, mức độ nguy cấp (CR). Hiện nay, số lượng khỉ đột được ước tính khoảng 18.000 con, bao gồm cả khỉ đột phía đông và khỉ đột phía tây. Ngoài ra, trong 20 năm qua, số lượng khỉ đột đã giảm hơn 60%.

Các chuyên gia chỉ ra nguyên nhân khiến khỉ đột có nguy cơ tuyệt chủng là do mất môi trường sống, săn bắn trái phép và dịch bệnh. Khỉ đột chủ yếu sinh sống ở Trung Phi. Việc khai thác gỗ và chuyển đổi đất rừng thành đất nông nghiệp ở khu vực này đã khiến môi trường sống của khỉ đột bị thu hẹp đáng kể. Ngoài ra, văn hóa săn bắt khỉ đột trong quá khứ cũng là một trong những nguyên nhân khiến khỉ đột có nguy cơ tuyệt chủng.

Khỉ đột nổi tiếng với khuôn mặt và cử chỉ giống con người, và có một điểm tương đồng nữa với con người đó là chúng cũng đang bị đe dọa bởi virus corona. Năm 2020, trong thời kỳ đại dịch virus corona làm cả thế giới khổ sở, người ta phát hiện ra rằng khỉ đột cũng có khả năng bị nhiễm loại virus gây ra virus corona. Ở Châu Phi, điều này đã dẫn đến việc tạm dừng du lịch khỉ đột. Năm 2021, tại một vườn thú ở San Diego, Mỹ, 3 con khỉ đột đã bị nhiễm virus corona do một nhân viên vườn thú. Việc lây nhiễm xảy ra khi nhân viên không có triệu chứng tham gia quản lý vườn thú. Vì phương pháp điều trị virus corona chỉ được nghiên cứu trên người, nên những con khỉ đột bị nhiễm bệnh đã tự khỏi mà không cần bất kỳ phương pháp điều trị nào.

Ngoài virus corona, khỉ đột còn là loài động vật dễ bị tổn thương bởi nhiều loại virus khác. Các chuyên gia ước tính rằng số lượng khỉ đột đã giảm do sự lây lan của bệnh dịch.

Khỉ đột núi là loài có nguy cơ tuyệt chủng cao nhất trong số các loài khỉ đột. Năm 2010, chỉ còn khoảng 480 con khỉ đột núi, nhưng nhờ nỗ lực của nhiều tổ chức môi trường, số lượng khỉ đột núi đã tăng lên hơn 1.000 con. Tuy nhiên, số lượng vẫn còn ít, cần phải tiếp tục quan tâm. Các tổ chức như Cơ quan Hợp tác xuyên biên giới Virunga, đơn vị thực hiện khảo sát số lượng khỉ đột núi, đã phát hiện và loại bỏ khoảng 400 cái bẫy trong thời gian khảo sát. Có rất nhiều con khỉ đột bị mắc bẫy và chết do những cái bẫy này được đặt bất hợp pháp để săn bắt động vật khác.

Chương trình Bảo tồn Khỉ đột Quốc tế (IGCP) được thành lập chung bởi WWF và FFI, tổ chức này đang nỗ lực bảo vệ các loài có nguy cơ tuyệt chủng bằng cách liên tục khảo sát số lượng khỉ đột núi và tiến hành nghiên cứu di truyền. Để ngăn chặn sự tuyệt chủng của khỉ đột, cần sự quan tâm liên tục từ nhiều tổ chức môi trường, các quốc gia và công dân.