Tinh tinh nguy cấp, virus cũng là một trong những nguyên nhân

Trong các phương tiện truyền thông như “King Kong”, tinh tinh thường được miêu tả như một biểu tượng của sức mạnh. Tuy nhiên, tinh tinh lại là một loài có nguy cơ tuyệt chủng nghiêm trọng, thuộc danh sách các loài đang bị đe dọa.

Cả tinh tinh phía đông và tinh tinh phía tây đều được Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) xếp vào danh sách Đỏ với mức độ nguy cấp (CR). Hiện tại, ước tính số lượng tinh tinh còn lại trên thế giới, bao gồm cả tinh tinh phía đông và phía tây, chỉ khoảng 18.000 con. Ngoài ra, trong 20 năm qua, số lượng tinh tinh đã giảm hơn 60%.

Các chuyên gia cho rằng nguyên nhân khiến tinh tinh đứng trước nguy cơ tuyệt chủng là do phá hủy môi trường sống, săn trộm và bệnh tật. Tinh tinh chủ yếu sinh sống ở Trung Phi. Việc chặt phá rừng và chuyển đổi đất rừng sang mục đích nông nghiệp ở khu vực này đã dẫn đến sự suy giảm nghiêm trọng môi trường sống của tinh tinh. Ngoài ra, văn hóa săn bắn tinh tinh trong quá khứ cũng là một trong những nguyên nhân khiến loài này đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.

Tinh tinh nổi tiếng với khuôn mặt và cử chỉ, điệu bộ giống con người. Và chúng còn có một điểm chung nữa với con người, đó là đều phải đối mặt với mối đe dọa từ virus corona. Vào năm 2020, khi đại dịch Covid-19 làm đảo lộn cuộc sống của toàn nhân loại, đã có những lo ngại về khả năng tinh tinh cũng có thể bị nhiễm virus gây ra bệnh này. Tại một số khu vực ở châu Phi, hoạt động du lịch tham quan tinh tinh đã phải tạm dừng vì lý do này. Năm 2021, tại một sở thú ở San Diego, Mỹ, 3 con tinh tinh đã bị nhiễm virus corona do một nhân viên sở thú lây lan. Người nhân viên này là người mang virus nhưng không có triệu chứng, và đã lây truyền cho tinh tinh trong quá trình chăm sóc. Do các nghiên cứu về phương pháp điều trị virus corona chỉ tập trung vào đối tượng là con người, nên những con tinh tinh bị nhiễm bệnh này đã tự khỏi mà không có phương pháp điều trị cụ thể nào.

Ngoài virus corona, tinh tinh còn là loài động vật dễ bị tổn thương trước nhiều loại virus khác. Các chuyên gia nhận định rằng sự lây lan của bệnh tật cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự suy giảm số lượng tinh tinh.

Tinh tinh núi (Mountain gorilla) là loài tinh tinh có nguy cơ tuyệt chủng cao nhất. Vào năm 2010, số lượng tinh tinh núi chỉ còn khoảng 480 con. Nhờ những nỗ lực của nhiều tổ chức bảo vệ môi trường, số lượng tinh tinh núi đã tăng lên hơn 1.000 con. Tuy nhiên, con số này vẫn còn rất thấp, do đó chúng ta cần phải tiếp tục quan tâm đến chúng. Nhóm hợp tác đa quốc gia Virunga, đơn vị đã thực hiện điều tra số lượng tinh tinh núi, cho biết đã phát hiện và loại bỏ khoảng 400 chiếc bẫy trong quá trình điều tra. Có rất nhiều tinh tinh bị chết do mắc kẹt vào những chiếc bẫy này, chúng được đặt trái phép để săn bắt các loài động vật khác.

Chương trình Bảo tồn Tinh tinh Quốc tế (IGCP) là tổ chức được WWF và FFI thành lập chung. Tổ chức này liên tục tiến hành các hoạt động nghiên cứu về số lượng và gen của tinh tinh núi, đồng thời không ngừng nỗ lực bảo vệ các loài có nguy cơ tuyệt chủng. Để ngăn chặn sự tuyệt chủng của tinh tinh, cần có sự quan tâm liên tục từ nhiều tổ chức bảo vệ môi trường, các quốc gia và người dân.