Dugong (động vật biển quý hiếm) có thể có được một cái kết có hậu?

Loài vật có chiếc đuôi tương tự như nàng tiên cá, đó chính là loài dugong, nổi tiếng với biệt danh ‘tiên cá biển’. Khác với chiếc đuôi uyển chuyển như tiên cá, khuôn mặt của dugong lại có đôi mắt nhỏ và chiếc mũi to, tạo cảm giác phúc hậu. Đôi mắt nhỏ giúp dugong có vẻ ngoài thân thiện, nhưng đáng tiếc là chính đôi mắt nhỏ này khiến thị lực của chúng không được tốt. Thay vào đó, dugong lại có thính giác rất phát triển để bù đắp cho nhược điểm này.

Mặc dù có ngoại hình giống hải cẩu nhưng dugong lại thuộc lớp động vật có vú, giống như cá voi. Chúng cần phải nổi lên mặt nước để thở khoảng 10 phút một lần. Có câu chuyện kể rằng, người ta đã nhìn thấy dugong nổi lên mặt nước để thở và đặt cho nó biệt danh ‘tiên cá biển’.

Dugong là loài động vật được Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) xếp vào danh sách các loài có nguy cơ tuyệt chủng. Dugong thuộc nhóm dễ bị tổn thương (VU), có khả năng sẽ phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng nghiêm trọng trong thời gian ngắn. Số lượng cá thể dugong chưa được xác định chính xác, nhưng có dấu hiệu giảm dần trong những năm gần đây.

Dugong phân bố rộng khắp các khu vực như Úc, Campuchia, Ai Cập, Philippines, Mozambique,… và chủ yếu sinh sống ở vùng biển ven biển Đông Nam Á và Trung Đông. Chiều dài cơ thể của chúng khoảng 3m và nặng hơn 360kg, nhưng thức ăn của dugong không phải là cá mà là cỏ biển.

Tuy nhiên, hiện nay, do biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường biển, cỏ biển đang dần biến mất. Cỏ biển đóng vai trò rất quan trọng trong hệ sinh thái biển, tương tự như cây cối trong rừng, chúng có khả năng hấp thụ carbon dioxide, được ví như giải pháp cho vấn đề biến đổi khí hậu. Nhưng đáng buồn thay, cỏ biển cũng đang là nạn nhân của môi trường biển đang thay đổi.

Việc giảm sút nguồn cỏ biển khiến nguồn thức ăn của dugong ngày càng khan hiếm, làm tăng nguy cơ tuyệt chủng của loài vật này. Dự án Bảo tồn Dugong & Cỏ biển (Dugong & Seagrass Conservation Project) đang nỗ lực bảo vệ dugong và cỏ biển thông qua các hoạt động quản lý môi trường sống của dugong và nghiên cứu về dugong và cỏ biển. Ngoài ra, dự án cũng nâng cao nhận thức về tình trạng nguy cấp của dugong và giáo dục cộng đồng về sự suy giảm của cỏ biển do biến đổi khí hậu. Dự án Bảo tồn Dugong & Cỏ biển chủ yếu hoạt động ở những khu vực có dugong sinh sống như Malaysia, Mozambique, Indonesia,….

Dugong bơi chậm nên rất dễ va chạm với tàu thuyền. Việc chúng phải nổi lên mặt nước để thở cũng khiến chúng dễ bị va chạm với tàu thuyền đang di chuyển, đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến chúng có nguy cơ tuyệt chủng. Hoạt động săn bắt trái phép cũng là mối đe dọa đối với dugong.

Tại Trung Quốc, dugong đã tuyệt chủng. Dugong thỉnh thoảng được ngư dân Trung Quốc phát hiện, nhưng kể từ năm 2008, không còn ai nhìn thấy chúng nữa. Các chuyên gia cho rằng dugong đã tuyệt chủng ở Trung Quốc.

Trong câu chuyện nàng tiên cá của Andersen, nàng công chúa cuối cùng đã biến mất thành bọt biển. Nhưng trong bộ phim hoạt hình Nàng tiên cá của Disney, nàng đã có một cái kết có hậu. Cái kết của ‘tiên cá biển’ dugong sẽ như thế nào, điều đó phụ thuộc vào chúng ta. Chúng ta cần sự quan tâm và nỗ lực để dugong có được một cái kết có hậu.