Những loài vật càng bí ẩn càng đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng ⋯ Câu chuyện về cá ngựa

Được đặt tên là “cá ngựa” vì giống với loài ngựa, sinh vật biển này được biết đến với việc con đực mang thai và sinh con. Thực tế, con đực không trực tiếp sinh con mà con cái đẻ trứng vào túi ấp trứng trên bụng con đực, sau đó con đực sẽ ấp và nở trứng. Tất nhiên, con đực không đẻ trứng, nhưng cảnh tượng trứng nở ra từ túi ấp trứng của con đực trông giống như đang sinh nở. Với hình dáng bên ngoài và cách sinh sản bí ẩn, cá ngựa chứa đầy sự huyền bí, nhưng bạn có biết rằng cá ngựa đang là loài có nguy cơ tuyệt chủng không?

Trên toàn thế giới có tổng cộng 46 loài cá ngựa, trong đó khoảng 30 loài được xếp vào danh sách các loài có nguy cơ tuyệt chủng. Cá ngựa trắng, một trong những loài cá ngựa có nguy cơ tuyệt chủng điển hình, đã được Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) xếp vào danh sách các loài có nguy cơ tuyệt chủng (EN), trong khi cá ngựa bụng được xếp vào danh sách các loài dễ bị tổn thương (VU). Có những nghiên cứu chỉ ra rằng mỗi năm có hơn 37 triệu con cá ngựa biến mất. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến việc nhiều loài cá ngựa như vậy trở thành loài có nguy cơ tuyệt chủng?

Cá ngựa chủ yếu sống ở vùng biển nhiệt đới và ôn đới. Thông thường, cá ngựa thường sống gần các rạn san hô. Do biến đổi khí hậu và ô nhiễm biển khiến nhiều rạn san hô bị chết, cá ngựa cũng bị ảnh hưởng. Ngoài ra, thiệt hại do ô nhiễm biển gây ra đối với tảo biển cũng ảnh hưởng xấu đến cá ngựa. Vì thức ăn của cá ngựa là tảo biển, nên khi tảo biển bị phá hủy do ô nhiễm biển, cá ngựa chắc chắn sẽ gặp nguy hiểm.

Hơn nữa, do có hình dáng độc đáo nên cá ngựa thường được nhiều người để ý và nuôi làm cảnh. Tuy nhiên, cá ngựa là loài nhạy cảm với stress, vì vậy việc nuôi cá ngựa ở nhà đối với người bình thường rất khó khăn. Tất nhiên, cá ngựa sinh ra trong môi trường nuôi nhốt ban đầu có thể thích nghi nhanh chóng với bể cá và sống khỏe mạnh, nhưng nếu bắt cá ngựa hoang dã về nuôi trong bể cá gia đình, cá ngựa có nguy cơ chết cao.

Cá ngựa được biết đến trong y học cổ truyền phương Đông là loài có lợi cho việc chữa trị nhiều loại bệnh. Vì vậy, ở Trung Quốc, cá ngựa được sử dụng làm thuốc. Không chỉ Trung Quốc, mà nhiều quốc gia châu Á khác như Indonesia, Philippines cũng sử dụng cá ngựa làm thuốc. Do đó, việc khai thác cá ngựa bừa bãi đã dẫn đến sự suy giảm số lượng cá ngựa và cuối cùng dẫn đến tình trạng cá ngựa trở thành loài có nguy cơ tuyệt chủng.

May mắn thay, hiện nay cá ngựa đã được đưa vào danh sách các loài bị cấm buôn bán quốc tế, vì vậy người ta dự đoán rằng tình trạng khai thác quá mức đã giảm so với trước đây.

Ngoài ra, còn có nhiều nỗ lực khác nhằm bảo vệ cá ngựa đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Ví dụ như việc chỉ định nơi sống của cá ngựa là khu vực bảo tồn đặc biệt hoặc thử nghiệm phương pháp thụ tinh nhân tạo. Tuy nhiên, cá ngựa con mới nở rất nhạy cảm với môi trường xung quanh nên tỷ lệ sống sót cực kỳ thấp. Cá ngựa con dễ bị cuốn trôi theo dòng hải lưu hoặc bị động vật ăn thịt tấn công, vì vậy chỉ khoảng 0,5% số cá ngựa con mới nở sống sót đến khi trưởng thành. Do tỷ lệ sống sót của cá ngựa thấp như vậy nên nỗ lực thụ tinh nhân tạo càng cần thiết hơn.

Save Our Seahorses đang thực hiện nhiều hoạt động bảo vệ khác nhau như kêu gọi quyên góp cho cá ngựa, bảo vệ nơi sống của cá ngựa và hạn chế việc bắt cá ngựa đực đang ấp trứng. Tổ chức này cũng có vai trò nâng cao nhận thức về thực trạng cá ngựa đang có nguy cơ tuyệt chủng. Năm 2015, họ đã sản xuất bộ phim tài liệu “Seahorse Man” và phát hành trên Netflix, vì vậy nếu bạn quan tâm, hãy xem thử nhé.

Cá ngựa, loài sinh vật bí ẩn, thu hút sự quan tâm của con người và đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Bây giờ là lúc chúng ta cần nỗ lực để gìn giữ sự bí ẩn đó.