Her yıl 13 milyon ton çöp denize atılıyor. Bu, her dakikada bir kamyon çöpünün atıldığı anlamına geliyor ve bunun da içinde plastik her saniye denize atılıyor. Artık deniz çöplerini yiyerek ölen hayvanlarla ilgili haberleri sıkça görüyoruz.

Deniz çöplerini yem sanıp yedikten sonra toplu olarak ölen deniz kaplumbağaları, ağlara takılan yunuslar, ölmüş bir balinanın midesinden çıkan birçok plastik... Artık bu haberler o kadar çok ki, ciddiyetleri azalıyor. Deniz çöpü sorunu, hayvanları korumakla ilgilenen insanlar için değil. Çünkü hayvanlar kadar insanlar da deniz çöplerinden zarar görüyor.

Geçtiğimiz 2020 yılında Honduras kıyılarında devasa bir çöp yığını kıyıya vurmuştu. Su görünmeyecek kadar denizi örtmüş olan çöpler, insanların yaşadığı yerin hemen önüne kadar gelmişti. Çöplerin büyük bir kısmının plastik olduğu söyleniyordu.

İnsan hayatını kolaylaştıran plastik, artık dünyanın düşmanı oldu. Uzun süre çürümeyen ve hafif oluşu nedeniyle plastik, denizde yüzerken oradan oraya sürükleniyor ve bir araya gelerek adalar oluşturuyor. 'GPGP (Büyük Pasifik Çöp Yaması)' olarak bilinen Pasifik Okyanusu'ndaki devasa çöp adası bunun en iyi örneğidir. Kuroshio Akıntısı, Kuzey Pasifik Akıntısı gibi dairesel olarak dönen akıntılar nedeniyle suyun neredeyse hiç akmadığı bölgelerde çöpler birikmeye başlıyor. GPGP'yi oluşturan plastik çöplerin sayısının 1 trilyondan fazla olduğu tahmin ediliyor ve alanı 1.6 milyon km² olup giderek genişliyor. En şaşırtıcı gerçek ise bu adanın 1997 yılında ilk kez keşfedilmiş olması. Bu da bize iklim krizinin küresel bir çevre sorunu olarak ortaya çıktığı son yılların değil, daha önce de deniz çöpü probleminin çok ciddi olduğunu gösteriyor. Çöplerin bir yerde toplanması, onları toplamak için iyi bir fırsat gibi görünse de, hiçbir ülkenin sınırları içinde olmadığı için çöp toplamaktan sorumlu bir ülke bulunmuyor.

Neyse ki, bazı çevre örgütleri deniz çöpü toplamada öncü oluyor. 2022 yılında, Yeni Zelanda'da bulunan bir çevre örgütü 'The Ocean Cleanup', GPGP'den 100 ton çöp topladı. Ayrıca Avustralya'da deniz çöp kutusu 'seabin' geliştirildi ve dünya çapında limanlara kuruldu. Bunun sonucunda yıllık 1,4 ton deniz çöpü toplanmasına yardımcı olduğu belirtiliyor. Bunun yanı sıra birçok çevre örgütünün çabaları var ama çöp adasının büyüklüğü nedeniyle bu çabalar yetersiz kalıyor.

Deniz çöpü problemini çözmek için uluslararası iş birliğine ihtiyaç var. En büyük sorun plastik kullanımının düzenlenmesidir ve bunun için 2024 yılında uluslararası bir plastik anlaşması imzalanması önemli görünüyor. Uluslararası Plastik Anlaşması, 2040 yılına kadar plastik üretim miktarını %75'in üzerinde azaltmayı hedefliyor ve anlaşmanın imzalanması için daha fazla insandan ilgi bekleniyor.