İklim krizi, tüm dünya için artık bir gerçeklik haline geldi ve bununla birlikte çevreye olan ilgi de arttı. İklim krizini bireysel çabalarla çözmek zor olduğundan, devletler ve şirketlerin, iklim değişikliğini durdurmak için insanların davranış modellerini değiştirecek adımlar atması gerekiyor. Çevre dostu olmak artık şirketlerin pazarlama stratejilerinden biri haline geldi. Tekrar kullanılabilir termoslar, etiketsiz su şişeleri, geri dönüştürülebilir ambalajlar gibi ürünler yaygınlaştıkça, tüketiciler alışveriş yaparken çevreyi düşünme seçeneklerine sahip oluyor.

Bu değişiklikler yüzeyde çok olumlu görünse de, çevre dostu olduğunu düşündüğümüz ve satın aldığımız ürünlerin gerçekten çevre dostu olup olmadığı sorusu akla geliyor.

“Yeşil Yıkama” diye bir kavram var. “Beyaz Yıkama”dan türemiş bir kavram olan beyaz yıkama, aslen beyaz olmayan karakterlerin beyaz oyuncular tarafından canlandırılması anlamına gelir. Peki yeşil yıkama nedir? Yeşil yıkama, çevre dostu olmayan ürünleri çevre dostu gibi gösterme eylemidir.

Bunun en bilinen örneği, Starbucks'ın tekrar kullanılabilir termoslarıdır. Tek kullanımlık bardaklara göre termos kullanımı çevre dostudur. Ancak, tekrar kullanılabilir bardakları toplu olarak üretmek ve tüketmek, bunu artık çevre dostu bir eylem yapmaz. Starbucks, 2021 yılında 50. yılını kutlamak için içecekleri tekrar kullanılabilir bardaklarda sunarak, tekrar kullanılabilir kap hediye kampanyası düzenlemişti. Görünüşte plastik tek kullanımlık bardaklar kullanılmaması nedeniyle çevre dostu bir adım gibi görünse de, hediye edilen tekrar kullanılabilir bardaklar da plastikten yapılmıştı ve bu kampanyanın, tüketicilerde plastik satın alma alışkanlığını teşvik ettiği iddia edildi. Niyeti iyi olsa da, Starbucks müşterileri Starbucks'ın tekrar kullanılabilir bardaklarını bir "ürün" olarak gördükleri için, bu uygulama, çevre dostu görünümüyle pazarlama, yani yeşil yıkama tartışmalarından kaçamadı.

AB, son zamanlarda yeşil yıkama ile ilgili bir yasa çıkardı. Şirketlerin herhangi bir kanıt olmadan çevre dostu olduklarını iddia ederek pazarlama yapmasını yasaklayan bu yasa, Avrupa Birliği yetkililerinin, bu yasa sayesinde çevre dostu etiketlerinin %50'den fazlasının ortadan kalkacağını tahmin etmelerine yol açtı.

Tüketiciler, ürünlerin üzerinde yazan "çevre dostu" kelimesine odaklanıp, bu ürünlerin nasıl üretildiğini ve dağıtıldığını bilmiyor. Bu da yeşil yıkamaya kolayca kanabilecekleri anlamına geliyor. AB'nin yanı sıra İngiltere, ABD ve Fransa da yeşil yıkamayı düzenlemeye başladı. İngiltere, çevre dostu olduğunu iddia eden temelsiz reklamları inceledi, ABD ise yeşil yıkama yapan Walmart'a 3 milyon dolar para cezası verdi. Fransa ise yeşil yıkama yapan şirketlere reklam harcamalarının %80'ini para cezası olarak ödetme yönünde bir yasa çıkardı.

Yeşil yıkama, tüketicileri aldatmaktır. Bazı tüketiciler, daha pahalı olsa bile bilerek çevre dostu ürünler tercih ediyor, aynı fiyattaysa çevre dostu olanı tercih ediyor. Bu tüketicilerin vicdanını sömürüp kendi çıkarlarını artırma amacıyla yapılan bu hile artık son bulmalı.