Popüler Evcil Balık 'Axolotl' (Upa Lupa), Vahşi Doğada Nesli Tükenme Tehlikesiyle Karşı Karşıya mı?

Bir zamanlar ‘Uparupa’ adı ile ünlü olan bu hayvan. ‘Uparupa’, Japonya'da ‘Axolotl’un çağrıldığı isimmiş; ülkemizde Axolotl popüler olduğunda da ‘Uparupa’ ismiyle yaygınlaşmış. Pokemon karakteri ‘Upa’nın da bu Uparupa'dan esinlenilerek yaratıldığı söyleniyor.

Axolotl'un bu kadar sevimli bir görünüme sahip olmasının sebebi, metamorfoz geçirmiyor olmasıymış. Metamorfoz olarak adlandırılan, yetişkin hale dönüşüm sürecini yaşamadığı için, tamamen büyüdüğünde bile iribaş benzeri bir görünüme sahip oluyormuş.

Axolotl, Meksika'da yaşayan bir semender türü olup, sevimli görünümü nedeniyle evcil hayvan olarak besleyenlerin sayısı oldukça fazla. İnternet üzerinden de kolayca Axolotl edinme bilgileri bulunabilir; fakat bu Axolotl'lar, yabani ortamlarda nesli tükenmekte olan bir tür.

Dünya Doğayı Koruma Birliği, Axolotl'u nesli tükenmekte olan kritik tehlike altında (CR) olarak sınıflandırmıştır. Dünyada yabani Axolotl popülasyonunun, Meksika'da 1.000'den az olduğu tahmin ediliyor; Axolotl evcil hayvan olarak aktif bir şekilde ticareti yapılıyor olsa da, yabani ortamlarda nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalmasının sebebi ne olabilir?

Axolotl, Meksika'daki göllerde yaşar; göl çevresindeki bölgelerin gelişmesiyle birlikte göle çeşitli atık suların karışması, neslinin tükenme tehlikesinin başlıca sebebi olarak gösteriliyor. Axolotl'un yaşadığı göl, Meksika'nın başkenti Meksiko Şehri yakınlarında bulunduğu için gelişme nedeniyle oluşan su kirliliğinden daha fazla etkilendiği düşünülüyor. Sanayi atıkları, tarımsal atıklar, kentsel atık suları gibi çeşitli atık suları, Axolotl gibi semenderler için ölümcül tehdit oluşturuyor. Semenderlerin özellikle temiz sularda yaşadığı biliniyor; bu yüzden diğer canlılara göre atık suların olumsuz etkilerinden daha fazla zarar görüyorlar.

Ayrıca istilacı türlerin girmesi de Axolotl'un neslinin tükenme nedenlerinden biri. Yetiştirme amacıyla getirilen Nil Tilapia gibi balıklar, Axolotl yumurtalarını yiyerek Axolotl sayısının hızla azalmasına yol açmış.

Axolotl'u gerçekten besleyen insanlar da olsa, Meksika Ulusal Özerk Üniversitesi, Axolotl'un internetten evlat edinilmesi kampanyası yürütüyor. 600 peso karşılığında, tıpkı Axolotl'u kendiniz besliyormuş gibi, ona yemek verebilir, üreme durumunu takip edebilir, sağlık durumunu kontrol edebilirsiniz. Evlat edinme sırasında verilen 600 peso, Axolotl'un neslinin tükenmesini engellemek için yapılan çalışmalara harcanıyor.

Olağanüstü rejenerasyon yeteneği nedeniyle birçok araştırmanın konusu haline gelmiş, sevimli görünümüyle de evcil hayvan olarak sıklıkla beslenmesine rağmen, vahşi doğada nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan Axolotl. Umarım Axolotl, gerçekten olması gereken yerde özgürce yaşayabilir.