วาฬสีน้ำเงิน (흰긴수염고래) สัตว์ที่ใหญ่ที่สุดในโลก กำลังเผชิญกับวิกฤตการสูญพันธุ์

คุณรู้หรือไม่ว่าสัตว์ที่ใหญ่ที่สุดบนโลกคืออะไร? นั่นก็คือวาฬสีน้ำเงินนั่นเอง

วาฬสีน้ำเงินมีความยาวลำตัวประมาณ 24 เมตร และด้วยขนาดลำตัวที่ใหญ่โตมโหฬาร ทำให้มันถูกเรียกว่า 'วาฬหลังค่อม' (大王鯨) ด้วย น้ำหนักตัวประมาณ 160 ตัน ซึ่งไม่เพียงแต่เป็นสัตว์ที่มีน้ำหนักมากที่สุดในปัจจุบันเท่านั้น แต่ยังเป็นสัตว์ที่มีน้ำหนักมากที่สุดเท่าที่เคยมีมาในประวัติศาสตร์เลยทีเดียว วาฬสีน้ำเงินมีขนาดลำตัวที่ใหญ่โตมโหฬาร แต่กลับกินอาหารอย่างเช่น เคยล์ (Krill) ซึ่งเป็นกุ้งขนาดเล็กเป็นอาหาร ด้วยขนาดตัวที่ใหญ่ ทำให้มันต้องกินเคยล์ประมาณ 3,500 กิโลกรัมต่อวัน

ปัจจุบันวาฬสีน้ำเงินถูกจัดอยู่ในรายชื่อสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ (Red List) ของสหภาพนานาชาติเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติและทรัพยากรธรรมชาติ (IUCN) ในระดับเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ (EN) คาดว่ามีวาฬสีน้ำเงินเหลืออยู่ประมาณ 5,000 ถึง 15,000 ตัวทั่วโลก

เมื่อเราศึกษาถึงสาเหตุที่ทำให้สัตว์ใกล้สูญพันธุ์นั้น มักจะพบว่าการล่าสัตว์โดยผิดกฎหมายเป็นสาเหตุหนึ่งเสมอ การล่าสัตว์อย่างไม่ยั้งคิดทำให้จำนวนประชากรลดลงอย่างรวดเร็ว ในกรณีของวาฬสีน้ำเงินนั้น ด้วยขนาดลำตัวที่ใหญ่โต ทำให้เราอาจคิดว่ามันไม่น่าจะถูกจับได้ง่ายๆ... แต่ก็ใช่ว่ามนุษย์จะทำไม่ได้ทั้งในแง่ดีและแง่ร้าย ในศตวรรษที่ 20 เมื่อการขนส่งทางทะเลพัฒนาขึ้นและเทคโนโลยีการล่าสัตว์ก้าวหน้าขึ้น ทำให้วาฬสีน้ำเงินจำนวนมากถูกจับเกินขนาดและนำไปสู่ผลลัพธ์ที่ว่ามันกำลังใกล้สูญพันธุ์ ในช่วงทศวรรษที่ 1930 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่มนุษย์ยังขาดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการอนุรักษ์สัตว์และสิ่งแวดล้อม มีการจับวาฬหลังค่อมได้มากถึง 30,000 ตัวต่อปี

ดังที่เห็นได้จากแผนที่ถิ่นที่อยู่อาศัยข้างต้น วาฬสีน้ำเงินอาศัยอยู่ในทะเลเกือบทั่วโลก ดังนั้นในการอนุรักษ์ประชากรวาฬสีน้ำเงิน จึงจำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากนานาชาติ ก่อนหน้านี้ได้กล่าวถึงสาเหตุที่วาฬสีน้ำเงินตกอยู่ในภาวะใกล้สูญพันธุ์เนื่องจากการล่าสัตว์อย่างไม่ยั้งคิด เพื่อป้องกันการล่าสัตว์โดยผิดกฎหมาย คณะกรรมการการล่าปลาวาฬระหว่างประเทศ (IWC) จึงได้เข้ามาดูแล และนับว่าโชคดีที่ปัจจุบันจำนวนประชากรวาฬสีน้ำเงินมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น

การล่าปลาวาฬอาจถูกจำกัดด้วยกฎหมายและข้อบังคับต่างๆ แต่ปัญหาที่ใหญ่กว่านั้นคือ มลภาวะทางทะเล ซึ่งเป็นปัญหาที่มนุษย์ไม่สามารถควบคุมได้ง่ายๆ เนื่องจากวาฬสีน้ำเงินอาศัยอยู่ในทะเลทั่วโลก การปกป้องระบบนิเวศทางทะเลจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการอนุรักษ์ประชากรวาฬสีน้ำเงินในอนาคต ปัจจุบันมีพื้นที่ทะเลที่ได้รับการคุ้มครองเพื่อปกป้องวาฬสีน้ำเงินและสัตว์ทะเลอื่นๆ ประมาณ 400,000 ตารางกิโลเมตร แม้ว่าจะเป็นพื้นที่ขนาดใหญ่ แต่ก็คิดเป็นเพียงประมาณ 1 ใน 9 ของพื้นที่ทะเลทั้งหมด

วาฬที่มีขนาดลำตัวใหญ่โตหลากหลายชนิดมีบทบาทในการดูดซับคาร์บอน เปรียบเสมือนเครื่องดูดซับคาร์บอนขนาดใหญ่ตามธรรมชาติ วาฬหลังค่อม 'วาฬสีน้ำเงิน' ซึ่งเป็นวาฬที่ใหญ่ที่สุดในโลก ก็สามารถดูดซับคาร์บอนได้ในปริมาณมหาศาล ส่งผลดีต่อระบบนิเวศทางทะเลอย่างมาก หวังเป็นอย่างยิ่งว่าวาฬสีน้ำเงินจะยังคงปกป้องระบบนิเวศทางทะเลต่อไปในอนาคต