ภัยคุกคามการสูญพันธุ์ของต้นบาโอบาบที่อายุยืนยาวนับหมื่นปี

ต้นบาโอบับ (Baobab) ต้นไม้ที่ฉันได้รู้จักครั้งแรกจากนิทานเรื่อง 'เจ้าชายน้อย' ที่อ่านตอนเด็ก ตอนนั้นคิดว่าเป็นต้นไม้สมมติในนิทานที่มีขนาดใหญ่จนสามารถทำลายดาวเคราะห์ที่เจ้าชายน้อยอาศัยอยู่ได้

ต้นบาโอบับเป็นต้นไม้ขนาดใหญ่ที่พบได้ในทวีปแอฟริกา ออสเตรเลีย ฯลฯ โดยมีเส้นผ่านศูนย์กลางลำต้นถึง 10 เมตร และสูงถึง 20 เมตร ลำต้นหนาแต่กิ่งก้านค่อนข้างเล็กและใบไม่มากนัก ทำให้ดูเหมือนกับว่าเอาต้นไม้มาปักหัวลงดินก็ไม่ปาน จากลักษณะเช่นนี้จึงมีตำนานเล่าขานกันสนุกๆ ว่าพระเจ้าได้ปลูกต้นบาโอบับผิดทาง

สิ่งที่น่าสนใจกว่าตำนานของต้นบาโอบับก็คืออายุขัยของมัน ต้นบาโอบับสามารถมีอายุยืนยาวได้ถึง 10,000 ปีเลยทีเดียว สาเหตุที่อายุยืนยาวเช่นนี้ก็เพราะลำต้นที่หนาสามารถกักเก็บน้ำไว้ได้เป็นจำนวนมาก แต่ช่วงหลังๆ นี้พบว่าต้นบาโอบับกำลังตายก่อนวัยอันควร

ในทวีปแอฟริกาพบว่ามีต้นบาโอบับอายุ 1,000-2,000 ปีตายลง ถึงแม้ว่าจะดูเหมือนว่ามันมีอายุยืนยาวมากแล้ว แต่สำหรับต้นบาโอบับแล้วถือว่าตายเร็วเกินไป เหมือนกับคนที่มีอายุขัย 100 ปีแต่กลับเสียชีวิตตอนอายุ 10 ปี และที่น่ากังวลไปกว่านั้นก็คือสาเหตุการตายของต้นบาโอบับ ต้นไม้ที่อุดมไปด้วยน้ำกลับเหี่ยวเฉาตาย ผู้เชี่ยวชาญคาดว่าสาเหตุมาจากอุณหภูมิโลกที่สูงขึ้นและการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศที่ทำให้เกิดภาวะแห้งแล้ง

ต้นบาโอบับยังเป็นพันธุ์ไม้ที่ใกล้สูญพันธุ์อีกด้วย สหภาพนานาชาติเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ (IUCN) ได้จัดให้ต้นบาโอบับอยู่ในสถานะเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ (EN) ต้นไม้ที่สามารถมีชีวิตอยู่ได้ถึงหมื่นปีกลับกำลังจะสูญพันธุ์ ทำให้เราได้ตระหนักว่าโลกของเรากำลังเผชิญกับอันตรายที่ร้ายแรงเพียงใด

ต้นบาโอบับมีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า 'ต้นไม้แห่งการให้' เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่ามากมาย เปลือกไม้ก็เป็นอาหารของสัตว์บางชนิด นอกจากนี้มนุษย์ยังนำผลมาทำอาหาร นำเปลือกไม้มาทำเสื้อผ้า ต้นบาโอบับเป็นทั้งอาหารและที่อยู่อาศัยให้กับสิ่งมีชีวิตมากมาย หากต้นบาโอบับหายไประบบนิเวศน์ก็จะได้รับผลกระทบอย่างรุนแรง เราจึงควรใส่ใจและระมัดระวังไม่ให้เกิดการทำลายระบบนิเวศน์มากยิ่งขึ้น