Czy film 'Szczęki' przyczyniły się do zagrożenia wyginięciem rekinów?

Latem, bez względu na rok, pojawia się pewien gatunek filmu. To thrillery o ludziach spędzających wakacje nad morzem, którzy spotykają rekiny. Przykładem jest kultowy film „Szczęki (JAWS)”, ale także „47 metrów (47 Meters Down)” czy „Meg (The Meg)” – ostatnimi czasy filmy o przetrwaniu ataku rekina to częsty widok na ekranach kin.

Jednak film a rzeczywistość to dwie różne rzeczy. W filmach rekiny atakują ludzi, ale czy wiecie, że w rzeczywistości to ludzie atakują rekiny?

Rekin biały wielki znajduje się na Czerwonej Liście (Red List) Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) w kategorii gatunków zagrożonych wyginięciem (VU). Oznacza to, że istnieje duże prawdopodobieństwo, że w ciągu najbliższych kilku lat może on całkowicie wyginąć. Na całym świecie populacja rekinów białych zmniejsza się. Jak to możliwe, że rekin biały, uważany za drapieżnika morskiego, znalazł się na liście gatunków zagrożonych?

W rzeczywistości za zagrożenie rekinów białych w dużej mierze odpowiada obraz „najwyższego drapieżnika”, który utrwalił się w wyniku produkcji filmów. Negatywny wizerunek rekina białego sprawił, że ludzie zaczęli polować na niego dla sportu lub handlu. Powszechne stało się również wykorzystywanie ich płetw, skóry, szczęk i zębów w celach komercyjnych. Reżyser filmu „Szczęki (JAWS)”, Steven Spielberg, w wywiadzie dla jednego z mediów wyraził żal z powodu spadku populacji rekinów w wyniku sukcesu jego filmu. Stwierdził, że ponieważ w filmie rekin został przedstawiony jako zabójca ludzi, ludzie nie czuli się winni, bezmyślnie polując na te zwierzęta. W rzeczywistości prawdopodobieństwo śmierci w wyniku ataku rekina jest niezwykle niskie.

Kolejnym problemem jest odcinanie płetw rekinom w celu przygotowania zupy z płetw rekina. Jest to jeden z przykładów ofiar z gatunku zwierząt w wyniku ludzkiej chciwości. Aby zapobiec tej tragedii, w niektórych regionach, takich jak Nowy Jork i Chiny, zrezygnowano z serwowania zupy z płetw rekina.

W 2022 roku chiński influencer wzbudził kontrowersje, publikując film, na którym przygotowywał i spożywał mięso rekina białego. W rezultacie został ukarany grzywną w wysokości około 22,7 mln wonów.

Zmiany zachodzą również w środowisku życia rekinów. W wyniku globalnego ocieplenia temperatura wody w morzach wzrasta, co prowadzi do pojawiania się rekinów białych w miejscach, w których wcześniej ich nie obserwowano. Rekiny białe preferują ciepłe wody, a wzrost temperatury oceanów sprawia, że pojawiają się w rejonach, które wcześniej nie były ich naturalnym środowiskiem. W ostatnich latach odnotowano zwiększoną częstotliwość pojawiania się rekinów białych w polskich kąpieliskach.

Nie tylko rekiny białe, ale i inne gatunki rekinów są zagrożone wyginięciem. Szacuje się, że około 350 gatunków rekinów, w tym rekiny młoty, rekiny tępogłowe i rekiny niebieskie, znajduje się na liście gatunków zagrożonych.

Aby zapobiec dalszemu spadkowi populacji rekinów, w 2023 roku Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES) wprowadziła zakaz lub ograniczenia w handlu 54 gatunkami rekinów na arenie międzynarodowej. W związku z tym kraje członkowskie CITES muszą uzyskać zezwolenie na handel rekinami. Mamy nadzieję, że w przyszłości żaden rekin nie będzie ofiarą ludzkiej chciwości.