Het mysterie van de laatste witte giraffe ter wereld

Als je aan een ‘giraffe’ denkt, stel je waarschijnlijk een dier voor met een oranje vlekkenpatroon voor. Maar wist je dat er ook giraffen zijn die helemaal wit zijn?

Eigenlijk bestaat er geen apart soort ‘witte giraffe’, maar is het een giraffe die door een genetische aandoening wit is geworden. Het gaat om een zeldzame genetische aandoening genaamd leucisme (ook wel bekend als albinisme), waarbij door een gebrek aan pigmentatie het hele lichaam, behalve de ogen, wit kleurt. Tot 2020 waren er slechts drie witte giraffen op aarde, waarvan er twee door stropers werden gedood. Er is er nu nog maar één over. De Keniaanse dienst voor wildbeheer houdt de laatste witte giraffe nauwlettend in de gaten door een GPS-tracker aan zijn hoorn te bevestigen.

Maar de witte giraffe is niet de enige die met uitsterven wordt bedreigd. Ook de ‘gewone’ giraffen die we kennen, staan op de lijst van bedreigde diersoorten.

Giraffen staan op de rode lijst van de Internationale Unie voor het behoud van de natuur (IUCN) als bedreigde diersoorten. De classificatie ‘kwetsbaar’ (VU) betekent dat giraffen een hoog risico lopen om binnen enkele maanden of jaren uit te sterven in het wild. Momenteel leven er wereldwijd ongeveer 68.000 giraffen. Het aantal giraffen is met meer dan 90% afgenomen vergeleken met 100 jaar geleden. En het aantal giraffen blijft dalen.

Giraffen kwamen voor in grote delen van Afrika, waaronder Kameroen, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Ethiopië, Mozambique, Kenia en Tanzania. In sommige Afrikaanse landen zijn ze echter al uitgestorven. Het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP) heeft in 2020 aangekondigd dat giraffen in zeven Afrikaanse landen, waaronder Senegal, Nigeria en Guinee, zijn uitgestorven. Als deze trend doorzet, is het mogelijk dat giraffen ook in andere landen waar ze nog voorkomen, zullen verdwijnen.

De belangrijkste oorzaak van de bedreiging van giraffen is het verlies van hun leefgebied. Door menselijke ontwikkeling en klimaatverandering worden de uitgestrekte graslanden waar giraffen leven, steeds kleiner. Door het verlies van hun leefgebied verliezen giraffen niet alleen hun thuis, maar ook hun voedselbron. Giraffen voeden zich met de bladeren van hoge bomen, maar door ontbossing en landbouwactiviteiten verdwijnen deze bomen. Ook het aanleggen van hekken en landbouwactiviteiten hebben een negatieve impact op giraffen. Door de hekken kunnen giraffen niet meer vrij rondzwerven op zoek naar voedsel en leefgebied. Hoewel sommige giraffen wel eens verder weg gaan, komen ze soms in de problemen als ze wegen oversteken en worden aangereden door auto’s.

Als het leefgebied van giraffen kleiner wordt, moeten ze in kleinere groepen leven. Dit verhoogt het risico dat er giraffen met zwakke genen worden geboren. Daardoor neemt de genetische diversiteit van giraffen af, waardoor de kans kleiner wordt dat de soort zich kan herstellen van de bedreiging van uitsterven.

Stropen is ook een bedreiging voor giraffen. Omdat veel mensen zich niet bewust zijn van het feit dat giraffen met uitsterven worden bedreigd en omdat giraffen pas sinds kort op de lijst van bedreigde diersoorten staan, wordt er nog steeds veel op giraffen gejaagd. In de Verenigde Staten is de handel in giraffenbotten en -huiden niet verboden, waardoor veel stropers giraffen jagen. De Wildbehoudsvereniging (WCS) heeft gepleit voor een verbod op de handel in giraffen om te voorkomen dat ze uitsterven.

Door klimaatverandering komen er ook steeds meer extreme weersomstandigheden voor in het leefgebied van giraffen, zoals hevige regenval. Als giraffen in een zware regenbui terechtkomen, kunnen ze sterven. Door de regenval neemt het aantal parasieten en micro-organismen toe, waardoor het risico op ziekten bij giraffen toeneemt. Door de overvloedige regenval groeien planten sneller, maar ze bevatten vaak minder voedingsstoffen, wat een negatieve invloed kan hebben op de gezondheid van giraffen. Aan de andere kant kan droogte door klimaatverandering ook een probleem zijn voor giraffen.

De redenen waarom giraffen met uitsterven worden bedreigd zijn dus divers. Maar de belangrijkste oorzaak is het verlies van hun leefgebied. Het is belangrijk dat natuurbeschermingsorganisaties en Afrikaanse overheden samenwerken om het leefgebied van giraffen te beschermen.