De klimaatcrisis is al een mondiaal probleem geworden en de aandacht van mensen voor het milieu is dan ook toegenomen. De klimaatcrisis kan niet alleen door individuele acties worden opgelost. Om klimaatverandering tegen te gaan, moeten landen en bedrijven mensen aanzetten om hun gedrag te veranderen. Milieuvriendelijkheid is tegenwoordig een van de marketingstrategieën van bedrijven geworden. Herbruikbare bekers, flessen zonder plastic etiketten en recyclebare verpakkingen zijn steeds populairder geworden, waardoor consumenten meer opties hebben om tijdens het winkelen rekening te houden met het milieu.

Deze verandering lijkt op het eerste gezicht heel goed te zijn. Maar zijn de producten die we als milieuvriendelijk beschouwen 'echt' milieuvriendelijk?

Er is een term voor: 'greenwashing'. Deze term is afgeleid van 'whitewashing', wat racisme betekent als je een niet- blanke rol met een blanke acteur bezet. Wat is greenwashing dan? Greenwashing betekent producten verkopen als milieuvriendelijk, terwijl ze dat in werkelijkheid niet zijn.

Een bekend voorbeeld is de herbruikbare beker van Starbucks. Het is natuurlijk milieuvriendelijker om een herbruikbare beker te gebruiken dan een wegwerpbeker. Maar als je massaal herbruikbare bekers produceert en consumeert, is het dan nog steeds milieuvriendelijk? Starbucks heeft in 2021 een actie gehouden ter ere van hun 50-jarig bestaan waarbij ze drankjes in herbruikbare bekers uitdeelden. Op het eerste gezicht lijkt het milieuvriendelijk omdat er geen plastic wegwerpbekers worden gebruikt. Maar de uitgedeelde herbruikbare bekers zijn van hetzelfde materiaal als plastic, dus deze actie heeft er juist voor gezorgd dat consumenten meer plastic gingen kopen. De intentie was misschien goed, maar Starbucks-klanten zagen de herbruikbare bekers al als een 'merchandise'-artikel. Hierdoor kon Starbucks de controverse over greenwashing, een marketingtruc onder het mom van milieuvriendelijkheid, niet vermijden.

De EU heeft onlangs een wet tegen greenwashing uitgevaardigd. Deze wet verbiedt bedrijven om zonder enige reden te claimen dat hun producten milieuvriendelijk zijn. Volgens de Europese Unie zal deze wet ertoe leiden dat meer dan 50% van de milieuvriendelijke labels verdwijnen.

Consumenten letten alleen op de term 'milieuvriendelijk' die op de verpakking staat, maar ze weten vaak niet hoe het product wordt geproduceerd en gedistribueerd. Dit betekent dat ze gemakkelijk slachtoffer kunnen worden van greenwashing. Naast de EU hebben ook het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Frankrijk maatregelen genomen om greenwashing te reguleren. Het Verenigd Koninkrijk heeft reclames onderzocht die zonder reden milieuvriendelijkheid beweerden. De Verenigde Staten hebben Walmart een boete van $3 miljoen opgelegd voor greenwashing. Frankrijk heeft een wet aangenomen die bedrijven die betrapt worden op greenwashing een boete oplegt van 80% van hun reclamebudget.

Greenwashing is een vorm van consumentenbedrog. Sommige consumenten zijn bereid om meer te betalen voor producten die expliciet milieuvriendelijk zijn en anderen kiezen voor milieuvriendelijke producten als ze even duur zijn. Deze truc, waarbij bedrijven proberen hun winst te verhogen door gebruik te maken van het geweten van consumenten, moet nu stoppen.