'Groene leugen' Wat is greenwashing?

De klimaatcrisis is al een wereldwijd probleem geworden en daardoor is de aandacht van mensen voor het milieu toegenomen. Omdat het moeilijk is om de klimaatcrisis alleen met individuele acties op te lossen, moeten landen en bedrijven mensen aanzetten om hun gedragspatronen te veranderen om klimaatverandering tegen te gaan. Milieuvriendelijkheid is nu een van de marketingstrategieën van bedrijven geworden. Herbruikbare bekers, plasticvrije flessen en recyclebare verpakkingen worden steeds populairder, waardoor consumenten steeds meer keuzes hebben om tijdens het kopen rekening te houden met het milieu.

Deze verandering lijkt op het eerste gezicht een zeer positieve ontwikkeling. Maar zijn de producten die we kopen en die we als milieuvriendelijk beschouwen, ‘echt’ milieuvriendelijk?

Er is een term die ‘greenwashing’ heet. Het is een afgeleide van ‘whitewashing’, een term die oorspronkelijk verwijst naar rassendiscriminatie waarbij een blanke acteur wordt gecast voor een rol die niet bedoeld was voor een blanke. Wat is dan greenwashing? Greenwashing is het doen alsof een product milieuvriendelijk is, terwijl dat niet zo is.

Een bekend voorbeeld van greenwashing is de herbruikbare beker van Starbucks. Het is logisch dat het gebruik van een herbruikbare beker milieuvriendelijker is dan het gebruik van wegwerpbekers. Maar als je grote aantallen herbruikbare bekers produceert en consumeert, is dat geen milieuvriendelijke daad meer. Starbucks hield in 2021 een 50-jarig jubileumfeest en gaf toen herbruikbare bekers weg bij het kopen van een drankje. Op het eerste gezicht lijkt dit een milieuvriendelijke actie omdat er geen wegwerpbekers werden gebruikt. Maar de weggegeven herbruikbare bekers waren van hetzelfde materiaal als plastic, dus er was kritiek dat deze actie de consumptie van plastic juist stimuleerde. Misschien was de intentie goed, maar Starbucks-klanten zagen de herbruikbare bekers al als een soort ‘merchandise’. Daarom konden ze de kritiek op greenwashing, een marketingtruc die zich voordoet als milieuvriendelijk, niet ontlopen.

De EU heeft onlangs wetgeving rondom greenwashing gepubliceerd. Het verbiedt bedrijven om zonder enige basis te claimen dat hun producten milieuvriendelijk zijn. De Europese Unie verwacht dat meer dan 50% van de milieulabels door deze wetgeving zal verdwijnen.

Consumenten letten vooral op het woord ‘milieuvriendelijk’ op het etiket, maar ze weten niet hoe het product daadwerkelijk wordt geproduceerd en gedistribueerd. Met andere woorden, ze kunnen gemakkelijk voor de gek gehouden worden door greenwashing. Naast de EU, nemen ook Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en Frankrijk maatregelen tegen greenwashing. Groot-Brittannië heeft reclames onderzocht die zonder bewijs beweren milieuvriendelijk te zijn en de VS heeft Walmart 3 miljoen dollar boete opgelegd wegens greenwashing. Frankrijk heeft een wet aangenomen waarbij bedrijven die betrapt worden op greenwashing 80% van hun reclamekosten als boete moeten betalen.

Greenwashing is het misleiden van consumenten. Sommige consumenten betalen bewust meer voor milieuvriendelijke producten en kiezen, als de prijs gelijk is, voor een milieuvriendelijk product. Het is tijd om een einde te maken aan deze truc om de winst te vergroten door misbruik te maken van het geweten van deze consumenten.